بررسی و معرفی آنالیز زایلین

در این مطلب به بررسی و معرفی آنالیز زایلین یکی از مواد شیمیایی کاربردی در گروه صنعتی سهند شیمی می پردازیم.

فرمول شیمیایی : C₈H₁₀

چگالی زایلن : ۸۵۷/۰ kg/m³

اسامی مترادف با زایلین : دی متیل بنزن ،ام –زایلین، M-Xylene ،

انواع زایلن : ۱٫ زایلین مخلوط ۲٫ زایلین اورتو.

شکل ظاهری زایلن : مخلوطی چرب و، مایع بی رنگ است.

 ویژگی های شیمیایی:

با فرمول شیمیایی C₈H₁₀ یک ترکیب شیمیایی است که جرم مولی آن ۱۰۶/۱۶ گرم بر مول می‌ باشد. زایلن مخلوطی چرب و مایع بی رنگ است و اغلب به عنوان حلال در واکنش های شیمیایی در نظر گرفته می­شود. سه ایزومر زایلن فرمول مولکولی C₈H₁₀ دارند اگرچه فرمول نیمه ساختاری آن C₆H₄(CH₃)₂ است.

حدود نیم تا یک درصد از نفت خام را زایلن تشکیل میدهد و به مقدار کمتر در گازوئیل و سوخت هواپیما یافت می­شود. زایلن سه فرم ایزومری دارد که ایزومر ارتو(o-)، متا(m-)، و پارا(p-) نامیده می­شوند.

نامگذاری هر ایزومر بر اساس این است که کدام اتم کربن (از حلقه بنزن) به دو گروه متیل متصل است. با شمارش اتم کربن حلقه از یکی از حلقه های متصل به اولین گروه متیل به سمت دومین گروه متیل ،

ایزومر o-  اورتو ( ۱و۲ دی متیل بنزن)

ایزومر m-  متا   (۱ و۳ دی متیل بنزن)

ایزومر p-  پارا   (۱ و۴ دی متیل بنزن)

توسط IUPAC  نامگذاری شده است. ایزومرp اغلب به ترفالات اسید اکسید می­ شود.

زایلن تجاری یا آزمایشگاهی شامل حدود ۵۰-۴۰ در صد m – زایلن ، و بیش از ۲۰ درصد o – زایلن ،p – زایلن و اتیل بنزن است. خواص فیزیکی و شیمیایی ایزومرهای مختلف با هم متفاوت است.

تولید

 در یونانی xylo  به معنی چوب است. زایلن یا دی متیل بنزن یک مخلوط هیدروکربن آروماتیک  متشکل از یک حلقه بنزن با دوگروه متیل است که جابجا می­شوند. زایلن محصول مهم پتروشیمی است که در اثر کربنه شدن زغال سنگ هنگام ساخت سوخت کک تولید می­شود.

زایلن‌ ها از روش‌های مختلفی تولید می‌شوند. زمانی که برش‌های نفت در پالایشگاه‌ها وارد فرآیند ریفورمینگ می‌شوند، محصولات آروماتیک بخش عمده‌ای از جریان خروجی هستند.

تفکیک این جریان منبع اصلی تولید زایلن‌هاست که بیش از ۷۰ درصد تولید جهان را شامل می‌شود. همچنین در فرآیند استیم کرکینگ در واحدهای الفین، مقداری نیز مخلوط زایلن تولید می‌شود. همچنین تبدیل تولوئن به بنزن و مخلوط زایلن و همچنین فرآورش بنزین پیرولیز از جمله دیگر روش‌های تولید مخلوط زایلن می‌باشد.

این ترکیب اولین بار توسط یک شیمیدان فرانسوی به نام آگوست کاهور  در سال ۱۸۵۰ به عنوان یکی از اجزای قطران چوب کشف و جداسازی شد. سالانه چندین میلیون تن زایلن در جهان تولید می­شود. زایلن در اثر متیلاسیون بنزن و تولوئن نیز ایجاد می­ شود.

کاربرد

جداسازی پارازایلن، اورتوزایلن و متازایلن : عمده مصرف مخلوط زایلن جهان مربوط به تولید ایزومرهای مختلف زایلن یعنی پارازایلن، ارتوزایلن و متازایلن می‌شود که به ترتیب در تولید ترفتالیک اسید، فتالیک اسید و ایزوفتالیک اسید کاربرد دارند. کاربردهای نهایی این محصولات به تولید رزین‌های پلی‌اتیلن ترفتالات، پلاستیزرهای پی‌وی‌سی و کوتینگ سطوح پلی‌استری می‌باشد.

• افزودن به بنزین: این محصول دارای عدد اکتان بالا و همچنین فشار بخار پایین بوده و ترکیبی عالی جهت افزودن به بنزین می‌باشد.
• صنایع شیمیایی: زایلین به عنوان حلال در صنایع چاپ ، لاستیک ، رنگ و چرم استفاده می شود.
• سایر کاربردها: زایلن یکی از حلال های مهمی است که اجزای اصلی نفت خام می­باشد. زایلن در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته و تولید این پلیمر مورد نیاز است. در صنعت تولید پوشش های ضد آب و لوله های خط انتقال زایلن به میزان زیاد مورد استفاده قرار می­گیرد.

شستشو ی تجهیزات حمل و نقل شامل تمیز کردن داخل کامیون ها، ریل های راه آهن، ظروف چند وجهی مخازن هواپیما، ظرف رنگ های قدیمی، همه و همه کاربردهای زایلن همانند اتیلن گلایکول و تولوئن می­باشد.

زایلن ماده خام تولید اتیل بنزن نیز می­باشد.

ایمنی

به علت قابلیت اشتعال، بخار آن باعث آتش سوزی می شود . برای چشم و همین طور برای غشای مخاطی و تنفسی مضر می باشد  و تماس با این مایع سبب تورم جدی پوست و ناراحتی چشم می شود. استنشاق آن و همچنین قورت دادن آن بصورت اتفاقی و یا جذب آن از طریق پوست بسیار زیان آور می باشد.

جدول آنالیز زایلین

در ادامه می توانید جدول آنالیز زایلین را با مقادیر هر کمیت مشاهده کنید. ضمنا برای دریافت فایل کاتالوگ می توانید آن را در ادامه دانلود کنید.

برای دریافت آنالیز فوق بر روی لینک دانلود زیر کلیک کنید :